Hệ thống cannabinoid nội sinh và các chất gây rối loạn nội tiết

Các chất hoá học có gây hại bằng cách làm suy yếu hệ thống cannabinoid nội sinh không?

Mặc dù vẫn ít, nhưng chúng ta đang có ngày một nhiều hơn các nghiên cứu khám phá mối liên hệ giữa các chất ô nhiễm thông thường và sự rối loạn điều hòa của hệ thống cannabinoid nội sinh (ECS). Mối liên hệ này có thể được xem như là một yếu tố quan trọng giải thích tại sao việc tiếp xúc với các hóa chất gây rối loạn nội tiết, ngay cả với một lượng nhỏ, lại có hại cho sức khỏe con người.

Chất gây rối loạn nội tiết là một phân loại hoá học lớn và đa dạng, được xác định không phải bởi cách chúng được sử dụng trong các sản phẩm, mà bởi cách chúng hoạt động trong cơ thể con người. Giống như ECS được phát hiện gần đây , hệ thống nội tiết điều khiển một loạt các quá trình sinh học bao gồm chuyển hóa năng lượng và chức năng sinh sản. Các hóa chất gây rối loạn nội tiết phổ biến bao gồm Bisphenol A ( BPA ) và các chất thay thế BPS và BPF; nhóm chất per- và polyfluouralkyl ( PFAS s), trong đó có gần 5.000 các chất khác nhau; Phthalates; Paraben; và thuốc trừ sâu hữu cơ như Malathion và Chlorpyrifos.

*Các chất gây rối loạn nội tiết thường có trong thuốc trừ sâu, vật liệu kim loại, đồ nhựa, một số đồ gia dụng, dung môi, các vật liệu công nghiệp, và thuốc tân dược.

Bằng cách bắt chước, ngăn chặn hoặc can thiệp vào các hormone sản sinh tự nhiên, bao gồm estrogen và androgen, các chất gây rối loạn nội tiết có thể khiến cơ thể mất cân bằng và gây ra một loạt các tác động xấu đến sức khỏe, thậm chí kéo dài hàng thập kỷ. Chúng cũng có thể làm suy yếu khả năng ngăn ngừa các bệnh như COVID -19 của chúng ta, theo một bài báo gần đây trên tờ Tin tức Sức khỏe Môi trường (Environmental Health News).

Hệ thống có độ nhạy cảm cao

Các nhà nghiên cứu trên khắp thế giới đang tìm hiểu những hóa chất phổ biến này và ảnh hưởng đến sức khỏe của chúng. Ví dụ, việc tiếp xúc với các hóa chất gây rối loạn nội tiết ảnh hưởng đến nguy cơ mắc ung thư hoặc tiểu đường như thế nào? Chúng ta nên quan tâm đến liều lượng lớn hay nhỏ của chúng? Và mức độ nhạy cảm với những hóa chất này thay đổi như thế nào qua các giai đoạn của cuộc đời, từ khi còn trong bụng mẹ đến khi trưởng thành?

Bằng cách can thiệp vào các hormone sản sinh tự nhiên, các chất gây rối loạn nội tiết có thể khiến cơ thể mất cân bằng và gây ra một loạt các tác động xấu đến sức khỏe.

Một nhóm nhỏ các nhà khoa học có trụ sở tại Ý đang nghiên cứu lĩnh vực này: mối liên hệ giữa các chất gây rối loạn nội tiết và ECS.

Trong thực tế, chúng có sự liên hệ lẫn nhau. Cả hai đều điều chỉnh sự cân bằng nội sinh, hoặc cân bằng nội môi, của các hệ thống cơ thể. Cả hai đều kết hợp các bộ phận của não bộ và nhiều cơ quan khác. Dưới góc nhìn của độc dược học truyền thống, cả hai đều có vẻ là những hệ thống có độ nhạy cao, biểu hiện đường cong đáp ứng liều phi tuyến, có nghĩa là liều cao không nhất thiết có tác dụng lớn hơn liều thấp. Và bằng chứng cho đến nay cho thấy rằng cả hai đều có thể dễ dàng bị ảnh hưởng hoặc bị xáo trộn bởi các hợp chất ngoại sinh – hóa chất gây rối loạn nội tiết trong một số trường hợp và các cannabinoid tổng hợp hoặc thực vật trong các trường hợp khác.

Trong năm năm qua, một nhóm nghiên cứu do Oliana Carnevali, giáo sư sinh học phát triển tại Đại học Bách khoa Marche của Ý và là chuyên gia về nội tiết đứng đầu, đã xuất bản năm bài báo điều tra vai trò của ECS – bao gồm các thụ thể, các enzym chuyển hóa và cannabinoid nội sinh – làm trung gian cho một số tác động quan sát được của các chất gây rối loạn nội tiết.

“Xem xét các tác động tiêu cực đã được ghi nhận rõ của các hóa chất gây rối loạn nội tiết đối với hệ sinh sản và chuyển hóa lipid, chúng tôi đã giả thuyết rằng tất cả điều này liên quan đến ECS , hoạt động trên nhiều khía cạnh sinh lý bao gồm sinh sản và cân bằng năng lượng nội môi,” Carnevali và đồng tác giả Isabel Forner-Piquer, một nhà nghiên cứu hậu tiến sĩ, đã viết trong một email cho Project CBD .

Phơi nhiễm chất độc hại

Những nghiên cứu này được thực hiện trên hai loài cá phổ biến trong nghiên cứu độc học – cá ngựa vằn nước ngọt và cá vằn biển – và do đó không thể áp trực tiếp cho con người. Các nhà nghiên cứu đã cho cá trưởng thành tiếp xúc với hai chất gây rối loạn nội tiết đã biết, chất phụ gia nhựa BPA và Di-isononyl phthalate (DiNP). Đúng như giả thuyết của họ, phát hiện của họ cho thấy vai trò của ECS trong việc điều chỉnh sự rối loạn nội tiết.

Các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng việc tiếp xúc mãn tính với cả hai hóa chất trong 21 ngày, ở mức độ được coi là phù hợp với môi trường, là đủ để thay đổi ECS ở cả hai mô hình động vật. Những chất gây ô nhiễm này đã thay đổi hệ thống trong ba mô nhạy cảm – não, gan và tuyến sinh dục – và ở ba cấp độ khác nhau: biểu hiện gen, hoạt động của enzym và lượng cannabinoid nội sinh.

“Trong ba thập kỷ qua, ECS đã nổi lên như một hệ thống tín hiệu tế bào mới, giống như một loại ‘hormone’ khác, có vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe của con người và những loài khác,” hai tác giả viết trong một email. “Thật vậy, chúng tôi biết rằng khi ECS bị rối loạn điều tiết, thì đó là khởi đầu cho một số rối loạn sức khỏe. Do đó, ngày nay, ECS được tiếp cận như một mục tiêu điều trị cho một số bệnh lý. Sự thay đổi của nó bằng các hóa chất gây rối loạn nội tiết khiến chúng tôi đưa ra giả thuyết về tác động tiêu cực đối với sức khoẻ động vật nói chung với tác động mạnh mẽ đến động vật hoang dã cũng như con người ”.

Để kiểm tra giả thuyết này, nhóm của Carnevali đang tiến hành các nghiên cứu trên người. Nghiên cứu đang được tiến hành để điều tra mối quan hệ giữa mức độ của các chất hóa học gây rối loạn nội tiết trong máu và nước tiểu và sự biểu hiện của các gen trong tinh trùng mã hóa các enzym liên quan đến quá trình tổng hợp và phân giải các cannabinois nội sinh chính.

Các nghiên cứu lẻ tẻ

BPA và các chất gây rối loạn nội tiết khác có thể gây ra hậu quả bất lợi cho thai kỳ bằng cách tác động lên hệ thống cannabinoid nội sinh.

Tuy nhiên, bên ngoài nhóm nghiên cứu vừa đề cập, vai trò của hệ thống cannabinoid nội  trong việc điều hòa các tác động đến sức khỏe của các chất gây rối loạn nội tiết chỉ nhận được sự chú ý lẻ tẻ trong các tài liệu khoa học trong suốt hai thập kỷ qua. Các nghiên cứu này cung cấp các ví dụ về sự nhiễu loạn của ECS bởi paraben, BPA , chlorpyrifos và 4- NP , một hợp chất trong chất tẩy giặt được biết là gây ô nhiễm thực phẩm và nước uống.

• Năm 2002, một nghiên cứu của các nhà nghiên cứu từ Đại học California tại Berkeley phát hiện ra rằng thụ thể CB1 – trung gian tác động của THC và cannabinoid nội sinh thông qua hệ thần kinh trung ương – bị ức chế bởi chlorpyrifos và các loại thuốc trừ sâu organophosphate khác.
• Một năm 2008 nghiên cứu của các nhà nghiên cứu UC Berkeley đã chứng minh rằng hóa chất organophosphorous ngăn chặn enzyme phân hủy cannabinoid nội sinh là lipase monoacylglycerol ( MAGL ) và fatty acid amide hydrolase (FAAH), dẫn đến mức độ cao của cannabinoids nội sinh trong não và rối loạn điều hòa tín hiệu thụ thể cannabinoid.
• Vào năm 2011, các nhà khoa học Ý đã báo cáo trên tạp chí General and Comp Compare Endocrinology rằng căng thẳng liên tục do tiếp xúc với các hóa chất bắt chước estrogen đã gây ra những thay đổi của FAAH và sự hoạt động của thụ thể cannabinoid ở cá vàng.
• Cũng trong năm 2011, một bài báo của các nhà nghiên cứu tại Đại học Simon Fraser ở British Columbia đã chứng minh rằng các phthalate phổ biến khác nhau có thể ức chế liên kết với các thụ thể CB1 .
• Vào năm 2016, một nghiên cứu của nhóm thứ ba gồm các nhà khoa học Ý trong Nghiên cứu Dược lý học cho thấy rằng việc tiếp xúc với Bisphenol A làm thay đổi biểu hiện gen và giảm số lượng thụ thể CB1, dẫn đến giảm cân và “chán ăn” ở chuột đực.
• Một báo cáo năm 2017 trên Tạp chí Quốc tế về Độc chất của các nhà nghiên cứu tại Đại học Bang Mississippi cho thấy rằng việc tiếp xúc với chlorpyrifos đã ức chế các enzym chuyển hóa cannabinoid nội sinh (FAAH và MAGL) ở chuột.
• Và vào năm 2018, các nhà điều tra Ba Lan viết trên Chemosphere , kết luận rằng BPA và các chất gây rối loạn nội tiết khác có thể gây ra hậu quả không tốt cho thai kỳ bằng cách tác động lên ECS .

Paraben trong các sản phẩm chăm sóc cá nhân

Các nhà khoa học ở Tennessee và California đã hợp tác trong một nghiên cứu năm 2016, mô phỏng lại một số tác động sinh học liên quan đến việc tiếp xúc với paraben, hóa chất được sử dụng rộng rãi làm chất bảo quản trong các sản phẩm chăm sóc cá nhân, có thể là do can thiệp trực tiếp với ECS thông qua FAAH .

Tác giả Bruce Hammock, giáo sư tại Đại học California tại Davis, người có phòng thí nghiệm chuyên về công nghệ sinh học thuốc trừ sâu, nói rằng mặc dù nghiên cứu trong phòng thí nghiệm trong ống nghiệm này không nhất thiết có thể áp dụng với con người, nhưng nó cung cấp thêm bằng chứng rằng các chất gây rối loạn nội tiết có thể tương tác với ECS tương tự như hệ thống nội tiết.

Một số tác dụng sinh học liên quan đến việc tiếp xúc với paraben, được sử dụng rộng rãi làm chất bảo quản trong các sản phẩm chăm sóc cá nhân, có thể là do can thiệp trực tiếp vào hệ thống endocannabinoid.

Ông nói: “Nói chung, rất khó để liên hệ định lượng các chất gây rối loạn nội tiết trong phòng thí nghiệm với tác dụng thực tế tại hiện trường, ví dụ điển hình là paraben, nhưng đó là một chủ đề thú vị. “Tất cả các hệ thống này đang nói chuyện với nhau.”

Chuyên gia về rối loạn nội tiết và cựu quản lý Viện Khoa học Sức khỏe Môi trường Quốc gia Jerry Heindel đồng ý với quan điểm này. Các bằng chứng cho đến nay cho thấy ít nhất đã có một số hóa chất gây rối loạn nội tiết cũng tác động lên ECS . Heindel nói rằng ECS có thể làm trung gian cho các kết quả sức khỏe khác nhau được biết là có liên quan đến việc tiếp xúc với các chất gây rối loạn nội tiết.

 Đọc thêm các bài viết về Cannabidiol CBD

Angel Nadal thuộc Đại học Miguel Hernández Elche của Tây Ban Nha, cũng là một chuyên gia về các chất gây rối loạn nội tiết, cho biết ý tưởng về các chất ô nhiễm hóa học tác động trực tiếp lên ECS là mới đối với ông, nhưng hoàn toàn hợp lý. Ông nói: “Đây là một lĩnh vực cần được nghiên cứu thêm.”

Tác giả: Nate Seltenrich là một nhà báo khoa học độc lập có trụ sở tại Khu vực Vịnh San Francisco. Ông bao gồm nhiều chủ đề bao gồm sức khỏe môi trường, dược học và khoa học thần kinh.

Dịch giả: Hương Quỳnh

Nguồn: Project CBD