Cần sa đã giúp đẩy lùi một trong những căn bệnh ung thư não khó chịu nhất như thế nào?

Bị cấm rộng rãi tại hầu hết các nước trên thế giới do mục đích tiêu khiển của nó, cần sa lại đang được dùng cho nhiều phương pháp trị liệu khác nhau để làm thuyên giảm những căn bệnh nghiêm trọng. Những sản phẩm sử dụng cannabinoid, các hợp chất hoạt động của cây cần sa, đã được cấp phép lưu hành cho mục đích y tế. Sativex là một ví dụ, thuốc này chứa một hỗn hợp cân bằng giữa cannabinoid tetrahydrocannabinol (THC) và cannabidiol (CBD), được cấp phép lưu hành dưới dạng thuốc xịt miệng cho nhiều ca bệnh xơ cứng ở nước Mỹ. Dronabinol và Nabilone thì luôn có sẵn trên thị thường, dùng để điều trị những tác dụng phụ của bệnh ung thư.

Hiện nay, trong một nghiên cứu được xuất bản trên Molecular Cancer Thrapeutics cho chúng ta thấy rằng cannabinoid có thể rất phù hợp để chữa trị một trong những căn bệnh ung thư quái ác nhất ở người trưởng thành.

Hiện có hơn 85 cannabinoid, được biết chúng có liên kết với các thụ thể đặc biệt trong tế bào và thu nhận tín hiệu hoá học từ bên ngoài. Những thụ thể này di chuyển vào con đường tín hiệu, ra lệnh cho tế bào phải làm gì. Những nghiên cứu gần đây cho thấy một số cannabinoid có tác động chống ung thư rất hiệu nghiệm. Cụ thể hơn, trong một số nghiên cứu tại phòng thí nghiệm, cả THC và CBD đều cho thấy chúng gây chết tế bào ở các tế bào ung thư rất hiệu quả bằng cách điều chỉnh đường tín hiệu bị lỗi bên trong những tế bào này. Tuỳ thuộc vào loại tế bào mà có thể làm gián đoạn sự phát triển của khối u hoặc bắt đầu giết chết nó.

Những tác động thần kinh liên kết với một số cannabinoid, mà chủ yếu là THC (chất này cho cảm giác high của cần sa), cũng có trung gian qua các thụ thể. Bởi vì những thụ thể này (CB1) được tìm thấy phong phú nhất ở các tế bào não, sự tác động đến thần kinh theo các khối u não giàu thụ thể này có thể đáp lại phản ứng với cannabinoid rất tốt.

Chúng tôi muốn khảo sát thêm về hiệu quả chống lại ung thư của Sativex trong tế bào glioma (u thần kinh đệm, là một dạng u não nguyên phát thường gặp). High-grade glioma là một dạng ung thư có ác tính cao, với tỉ lệ sống rất thấp. Các số liệu cho thấy chỉ hơn 1/3 (36%) số bệnh nhân là người trưởng thành ở Anh mắc căn bệnh này sống được tối thiểu chỉ 1 năm, và tỉ lệ sống sót đến 5 năm cũng chỉ có 10%.

Tuỳ thuộc vào từng cá nhân, việc điều trị có thể bao gồm phẫu thuật, xạ trị, hay hoá trị với thuốc Temozolomide. Nhưng chủ yếu là do vị trí phức tạp của khối u trong bộ não và mức độ di căn của nó, các cách điều trị trên đa số vẫn chưa thành công.

Tuy nhiên, như nghiên cứu của chúng tôi cho thấy, kết hợp xạ trị với điều trị bằng cannabinoids đã cho ra một hiệu quả tốt hơn.

Liều lượng hợp lí

Đầu tiên chúng tôi phải tiến hành kiểm tra trên tế bào ở phòng thí nghiệm để tối ưu hoá liều lượng cannabinoid và thấy rằng CBD và THC kết hợp với nhau rất tốt.

Chúng tôi phát hiện, để có được 50% tỉ lệ giết chết tế bào glioma, một liều thuốc cần đến 14mM CBD hay 19mM THC nếu dùng riêng biệt (millimolar – đơn vị đo nồng độ các chất). Còn khi sử dụng kết hợp cả 2, nồng độ yêu cầu (để đạt một lượng tế bào glioma tương đương bị loại trừ) được giảm xuống chỉ còn 7mM cho mỗi chất. Sự cắt giảm rõ rệt trong liều lượng cannabinoids này, đặc biệt là THC, không những không làm mất đi tác dụng chống lại ung thư mà còn đặc biệt thú vị hơn khi những hiệu ứng phụ không mong muốn cũng được giảm.

Một khi có kết quả, chúng tôi lại tiếp tục kiểm nghiệm sự ảnh hưởng của việc kết hợp cannabinoid với xạ trị ở chuột thí nghiệm mang tế bào ung thư glioma. Tính hiệu quả của cách điều trị này được theo dõi qua công nghệ MRI hiện đại – chúng tôi xác định được những tác động lên sự phát triển khối u của: hoặc là CBD và THC kết hợp với nhau, hoặc là xạ trị, hoặc là sự kết hợp cả 2 phương pháp. Các loại thuốc được sử dụng ở liều lượng tối ưu cho phép chúng ta nhận thấy nếu có sự tiến triển trong việc điều trị kết hợp với nhau.

Cân bằng những tác động chống lại ung thư và tác động lên thần kinh (hiệu ứng thức thần).

Trên nguyên tắc, những bệnh nhân được điều trị với THC có thể trải nghiệm một số tác động lên thần kinh. Nhưng bí quyết để khai thác thành công cannabinoid dùng để điều trị ung thư là cân bằng được các tác dụng chống ung thư và những hiệu ứng thức thần ít được mong muốn. Điều này là hoàn toàn có thể, khi mà một số cannabinoid dường như hoạt động độc lập với các thụ thể và do đó, nó không tham gia vào những tác động không có lợi. CBD là một cannabinoid như vậy. Liều lượng THC được chọn cũng nằm dưới mức ảnh hưởng đến thần kinh, nhưng nó kết hợp tốt với CBD cho ra tác dụng chống ung thư toàn diện tốt nhất.

Những kết quả chúng tôi có được cho thấy mức lượng xạ trị chúng ta đã dùng không có tác dụng đáng kể lên sự phát triển của khối u, trong khi CBD và THC cùng nhau lại làm sự tiến triển của khối u bị giảm. Tuy nhiên, nếu kết hợp cannabinoid với xạ trị thì còn có thể gây thêm nhiều trở ngại hơn nữa đến tỉ lệ phát triển khối u và khiến khối u hầu như bị trì trệ trong suốt quá trình điều trị bệnh. Và như thế, kích cỡ khối u vào ngày cuối cùng của nghiên cứu đã nhỏ hơn đáng kể ở những đối tượng này (chuột thí nghiệm) so với những đối tượng khác.

Những kết quả này mang đầy triển vọng. Có thể sẽ có những cách ứng dụng khác trong tương lai, nhưng ở hiện tại, nó đem lại một phương án phá vỡ glioma và cứu sống được rất nhiều người.