Chú ý: bài này sử dụng từ “thức thần” để chỉ hiệu ứng high, sử dụng từ thụ thể thay cho tế bào thụ cảm (CB1, CB2) – đây là sự khác biệt nhỏ của dịch giả so với các bài trước đó trên website. CBD là gì?
Cannabidiol là một trong những hợp chất hoá học phổ biến nhất được tìm thấy bên trong tuyến nhựa (những lợi lông) của cây cần sa giống cái. Hợp chất này được gọi là cannabinoids, là chất làm nền liên kết các thụ thể đặc biệt trong tế bào tạo nên một hệ thống lớn hơn gọi là hệ thống endocannabinoid.
Như người anh em THC (tetrahydrocannabinol) nổi tiếng của nó, CBD là 1 trong số hơn 85 cannabinoid được tìm thấy ở cây cần sa. Tuy nhiên, sự khác biệt là CBD hoàn toàn không mang tính chất thức thần.
Nói rõ hơn là CBD không thể cho cảm giác high hay đứng hình (stoned) như cách hoạt động của THC. CBD vẫn có ảnh hưởng lên cơ thể, nhưng chỉ tiêu thụ mỗi CBD thì cũng không thể trải nghiệm được cảm giác não cảm nhận được với THC. Và trong nhiều thập kỉ, những chuyên gia y tế và cộng đồng chung đã đánh giá thấp CBD do sự nổi trội của hiệu ứng thức thần từ cần sa.
CBD bị đánh giá thấp trong một thời gian dài
Charlotte Figi and Zaki Jackson’s Journey: Treating Dravet & Doose Syndrome With Cannabis oil:
Kể từ năm 1980, những người gây giống cần sa đã đặt ra 1 mục tiêu lớn: Làm thế nào để tạo ra giống cần sa tốt nhất và đạt được hiệu nghiệm tốt nhất?
Sự cạnh tranh mạnh mẽ là rất cao. Và gần sau 30 năm với sự gia tăng nhu cầu sử dụng cần sa thì đã không còn hiếm việc bước vào một trạm phát thuốc ngày nay và tìm được giống cần sa với mức THC trên 20%. Nhưng việc chỉ tập trung vào lượng THC nghĩa là người trồng đã chọn việc bắt đầu loại trừ đi chất bị coi nhẹ là CBD, khiến cho việc tiếp cận nó là dường như không thể đối với những ai đang mong muốn được trải nghiệm với CBD để chữa bệnh; trường hợp đặc biệt cụ thể là Charlotte Figi.
Trong khi một đứa trẻ bình thường sẽ cười khoảng 300 lần 1 ngày thì Charlotte lại ngưng không cười vào năm em 5 tuổi. Charlotte tạm thời mất đi khả năng giao tiếp vì cả đời em đã phải chiến đấu lại một dạng hiếm gặp và nghiêm trọng của bệnh động kinh – hội chứng Dravet.
Cứ khoảng 30000 trẻ sơ sinh trên toàn cầu, thì 1 trẻ sẽ bị hội chứng Dravet ảnh hưởng mạnh mẽ. Đa số những bệnh nhân mắc hội chứng Dravet bắt đầu cuộc sống khoẻ mạnh bình thường như những đứa trẻ không bị động kinh, nhưng chỉ sau vài tháng đầu, sự phát triển của chúng nhanh chóng thoái hoá. Ở trẻ chỉ mới 3 tháng tuổi, các cơn động kinh dữ dội khiến cơ thể quá tải, dẫn đến mất ý thức và bị co giật kéo dài vài tiếng mỗi lần.
May mắn cho những bệnh nhân như Charlotte, một tổ chức cần sa y tế phi lợi nhuận đã nắm bắt và đi trước cuộc đua. Anh em nhà Stanley từ Realm of Caring ở Colorado đã phát triển được giống cây mà cả nhà Figi đang tìm kiếm để chữa bệnh cho Charlotte: một giống cần sa có hàm lượng CBD cao và THC thấp.
Sau khi kết hợp 2 liều tinh dầu CBD (CBD cô đặc được chiết xuất từ cây cần sa) vào sinh hoạt hàng ngày, những cơn động kinh của Charlotte đã bị cưỡng chế suốt một tuần. Trong khi trước đó, khi Charlotte chưa được điều trị với CBD, em lên đến 300 cơn động kinh lớn mỗi tuần – mỗi lần cách nhau 15 phút.
Năm 2013, CNN phát sóng câu chuyện của Charlotte và CBD trở thành tiêu đề nổi bật toàn đất nước. Các gia đình bắt đầu di cư đến Denver để tìm cần sa y tế để chữa bệnh cho con cháu họ. Thậm chí họ cho rằng việc thay đổi chính sách về cần sa là không còn xa nữa và bắt đầu giới thiệu các sáng kiến lập pháp ủng hộ CBD.
Ngày nay, sau làn sóng của cơn sốt vàng CBD, các loại giống cần sa y tế với hàm lượng CBD cao có thể được tìm thấy ở hầu hết các trạm phát thuốc tại những bang đã hợp pháp cần sa.
Cách hoạt động của CBD
Nhìn chung, cần có nhiều nghiên cứu về cần sa hơn để hiểu được loại thực vật này ảnh hưởng như thế nào lên cơ thể con người. Nhưng nếu nói chúng ta thiếu hiểu biết về CBD thì đó là một sai lầm lớn.
CBD là một hợp chất phức tạp. Lí do khiến cho việc tìm ra cách CBD thật sự hoạt động gặp rất nhiều khó khăn là do nó gần như mang trong mình rất nhiều dược tính, nghĩa là CBD ảnh hưởng đến cơ thể chúng ta trên nhiều phương diện trong cùng 1 thời điểm.
Trong 1 bài viết vào năm 2013, tác giả Sriniva Reddy và Shuexing Zhang đã tóm tắt:
Sự đa dạng của dược vật học vẫn còn là một thách thức lớn trong sự phát triển các loại thuốc, và nó mở ra một hướng đi mới phù hợp để tạo ra thế hệ thuốc tiếp theo có hiệu quả hơn nhưng kém những thành phần độc hại hơn trong điều trị.
Có thể nói, khi một loại thuốc gây ra những sự thay đổi ở cơ thể trên nhiều mức độ khác nhau, điều đó khiến chúng ta gặp khó khăn để xác định chính xác những sự thay đổi này tương tác như thế nào với nhau.
Cái nhìn khoa học về CBD
THC đặc biệt gắn nối với thụ thể cannabinoid CB1 và CB2 trên các tế bào, nhưng CBD lại không. CBD không có được sự quan hệ bẩm sinh với những thụ thể tế bào này như THC, nghĩa là phân tử CBD không thật sự phù hợp và không thể tác động các tế bào một cách tương tự.
(Ghi chú: CBD không tác động trực tiếp nhưng tác động gián tiếp (rất mạnh) tới các tế bao thụ cảm CB2).
CBD và anandamide.
“Anandamide skeletal” by Fvasconcellos 23:45, 27 May 2007 (UTC) – Own work. Licensed under Public Domain via Wikimedia Commons:
Thay vào đó, CBD hoạt động bằng cách chặn một acid béo cụ thể được gọi là acid amin béo thuỷ phân, hay enzyme FAAH (enzyme này là nguyên nhân cho việc phá vỡ anandamide cannabinoid tự nhiên trong cơ thể). Khi không còn gì (enzyme FAAH) phá huỷ anadamide thành nhiều phần nhỏ nữa, CBD lại làm tăng lượng chất hoá học này trong hệ thống cơ thể. Và như bài viết trước đó, chúng ta biết anandamide giúp điều hoà những chức năng cơ bản như thú vui, khẩu vị, sự rụng trứng (ở nữ), sự lãng quên, giấc ngủ và cơn đau.
Những giống có CBD cao
Dù cho hút, vaping, chiết xuất hay làm đồ ăn giàu CBD, chúng ta sẽ cần bắt đầu với giống cần sa với CBD cao:
Nên nhớ rằng khi bạn mua cần sa có CBD cao, không thật sự nghĩa là nó hoàn toàn không có THC. Rất nhiều giống được quảng cáo với CBD cao vẫn chứa cannabinoid thức thần. Vì vậy, nếu muốn tránh thành phần thức thần, hãy chắc chắn lại với nhân viên hoặc người cung cấp cần sa kĩ hơn về thông tin của giống.
CBD trong điều trị
Động kinh.
Giai thoại về Charlotte Figi hy vọng đã làm rõ rằng: hệ thống endocannabinoid đóng một vai trò quan trọng trong điều trị bệnh động kinh trong tương lai.
Những đoạn phim, bài báo và câu chuyện tài liệu về hiệu quả của CBD giúp vượt qua những cơn động kinh là rất phong phú, tuy nhiên đến nay, các nghiên cứu khoa học vẫn chưa thể tìm ra lời giải đáp làm thế nào cần sa ngăn chặn những hoạt động điện từ khác thường xảy ra trong bộ não.
Những gì các nhà nghiên cứu tìm được là cả THC và CBD ngăn cản sự chuyển hoá tiếp hợp (trong phân chia tế bào), thay đổi cách các nơ-ron trong não bộ thải ra và hấp thụ những chất hoá học khác.
CBD cũng cho thấy nó có thể làm tăng hiệu quả của những loại thuốc chống động kinh phổ biến, bảo vệ thần kinh bằng cách giúp các tế bào não giữ trạng thái khoẻ mạnh và giảm thiểu các chấn thương đến tế bào.
Tâm thần phân liệt và rối loạn tâm thần.
Chủ đề về tâm thần phân liệt và bệnh tâm thần đã luôn là trọng điểm lớn của các cuộc canh cãi trong việc dùng cần sa làm thuốc. May mắn thay, nghiên cứu mới đang dần tiến đến câu trả lời: có hay không việc sử dụng cần sa liên quan đến những rối loạn thần kinh.
Năm 2015, một bài viết nghiên cứu tâm thần phân liệt được xuất bản và đã chỉ ra khả năng làm giảm những tính chất thức thần từ THC của CBD có thể đem lại lợi ích cho những bệnh nhân mắc căn bệnh này.
THC tác động những vùng của bộ não như hippocampus (nằm trong thuỳ trung gian của não) và vỏ não vùng trán, dẫn đến hiệu thức thức thần. Đây cũng là những vùng bị ảnh hưởng khi mắc căn bệnh tâm thần phân liệt.
CBD, ngược lại, tác dụng của nó hoàn toàn đối nghịch với ảnh hưởng của THC lên cùng một vùng não, dẫn đến nhiều nhà nghiên cứu đã gắn cho CBD cái mác chống loạn thần kinh. CBD cũng được biết là chống viêm, có thể trợ giúp cho đặc tính chống loạn thần kinh của nó.
Trầm cảm và lo âu.
Đã bao giờ chúng ta sử dụng cần sa và nó làm chúng ta lo lắng nhiều hơn? Thật ra, vấn đề này có thể do quá nhiều THC trong liều lượng và không có đủ CBD.
THC và CBD hoạt động trái ngược nhau; một thì kích thích (ảnh hưởng) thần kinh, một thì dập tắc những hoạt động (liên quan) thần kinh không cần thiết.
Mối quan hệt giữa CBD và anandamide có thể đóng vai trò quan trọng giúp chúng ta hiểu về sự lo lắng trong tương lai. Theo một bài viết được tờ báo New York Times xuất bản gần đây, bệnh nhân cảm thấy bớt lo lắng hơn khi cơ thể họ có nhiều anandamide hơn. Bởi vì CBD ngăn chặn enzyme phá huỷ anandamide, nó cho phép cơ thể sản xuất thêm nhiều chất này đem lại cảm giác dễ chịu xuyên suốt cơ thể mỗi lần sử dụng.
Nếu CBD tuyệt đến thế, vì sao lại có tranh cãi?
Một trong những cuộc tranh luận lớn nhất xung quanh CBD là việc thúc đẩy sử dụng toàn bộ cây thuốc (canh tác cây cần sa). Ý tưởng này có liên quan đến cái gọi là “hiệu ứng lân cận” hoặc “hiệu ứng cộng hưởng” (the entourage effect).
Hiệu ứng lân cận là ý tưởng kết hợp cannabinoid, chẳng hạn như CBD và THC, mục đích là để chúng hợp lực hoạt động cùng nhau đưa ra những hiệu ứng điều trị nhất định cho cơ thể. Điều này cũng giải thích vì sao một số bệnh nhân mắc bệnh động kinh lại có phản ứng tốt với CBD, trong khi số còn lại phản ứng tốt với THC.
Chỉ có thời gian và thêm nhiều nghiên cứu mới làm sáng tỏ lý thuyết này.
Nếu CBD không ảnh hưởng thần kinh, tại sao nó vẫn phạm pháp?
Không may là đúng như thế. Mặc dù CBD có tiềm năng lớn sử dụng làm thuốc điều trị và không có khả năng gây nghiện, nó vẫn thuộc loại cây được xếp loại 1 trong bảng xếp loại ma tuý (loại 1 được cho là nguy hiểm nhất với những ảnh hưởng đến tâm lí cũng như vật lí mang tính chất nghiêm trọng).
Chỉ khi nào loại cây này được xếp lại vào hạng mục khác hoặc được hợp pháp hoàn toàn, những hạn chế khắc nghiệt từ liên bang về cần sa vẫn gây hạn chế cho việc nghiên cứu đầy đủ những tác động và lợi ích sức khoẻ của CBD và sử dụng cần sa nói chung.
Có một điểm chính cần chú ý, đó là: CBD có một tiềm năng rất lớn trong việc điều trị, nhưng chúng ta thiếu trầm trọng các nghiên cứu giải thích vì sao và bằng cách nào loại thuốc kì diệu này có thể đẩy lùi những căn bệnh nghiêm trọng, gây suy nhược một cách hiệu quả đến như vậy.
Hiện tại, việc khám phá THC và hệ thống endocannabinoid đã mở ra những cách cửa lớn trong y học: sinh hoá và tâm thần. Cho đến khi chúng ta hợp pháp và phá vỡ được rào cản chính trị đã ngăn cản con người khỏi việc phát triển cần sa trong y học, những cách cứu chữa bệnh vẫn sẽ tiếp tục là dấu chấm hỏi.
Để giúp lan truyền thông tin về CBD và những tiềm năng của nó trong y học, chúng tôi khuyến khích các bạn chia sẻ bài viết này và hãy bắt đầu nói về nó bằng cách bình luận hay đặt ra những câu hỏi. Sự thay đổi không thể xảy ra nếu không một ai hành động, và chúng tôi cảm kích sự trợ giúp của bạn trong việc nâng cao nhận thức về cần sa đến mọi người.
Nguồn: The Stoner’s Cookbook
Dịch giả: Phương Châu
Đơn Vị Tài Trợ:
216378
