(CNN) Một đạo luật hợp pháp hóa việc sử dụng cần sa y tế vì những mục đích y tế đã được các nghị sĩ Đức thông qua. Ban đầu được Nội các Đức phê chuẩn vào tháng 5 năm 2016, dự luật mới này vừa qua đã được đồng thuận tại Quốc hội bằng hình thức bỏ phiếu kín.
Vào ngày 19/1/2017, cuộc bỏ phiếu kín đã tán thành đạo luật về sử dụng cần sa y tế làm thuốc điều trị này, và nó sẽ có hiệu lực từ tháng 3 năm 2017.
Những người mắc bệnh đa xơ cứng và nhiều bệnh hiểm nghèo khác sẽ có thể kiếm được cần sa y tế một cách hợp pháp để điều trị khi có một đơn thuốc. Các bác sĩ cũng sẽ có thể kê đơn cần sa y tế cho những bệnh nhân mà loại thuốc mới được hợp pháp này sẽ giúp họ giảm nhẹ các triệu chứng bệnh như buồn nôn và đau mãn tính, hoặc cho những người mà cần sa có thể mang lại một ảnh hưởng tích cực với tiến triển bệnh của họ, theo tuyên bố từ Bộ Y tế Liên Bang Đức.
“Những người mắc bệnh hiểm nghèo phải được chăm sóc theo cách thức tốt nhất có thể,” Bộ trưởng Bộ Y tế Liên bang Hermann Gröhe đã nói trong bài phát biểu. Ông cũng cho hay, “Chi phí sử dụng cần sa vì mục đích y tế sẽ được thanh toán bởi các công ty bảo hiểm y tế có khách hàng là người mắc bệnh hiểm nghèo ấy, nếu không có cách thức điều trị nào khác đem lại hiệu quả.”
Đạo luật đã được các đảng phái cả hai cánh tả hữu hoan nghênh.
Giờ đây, Đức sẽ lập ra những chương trình được điểu chỉnh ở cấp nhà nước nhằm canh tác cần sa vì mục đích y tế trong tương lai, cũng như nhằm đảm bảo chất lượng của loại thuốc này. Từ giờ đến lúc đó, cần sa sẽ được nhập khẩu.
Việc sở hữu cần sa y tế của cá nhân vẫn là hành vi phạm pháp tại Đức, mặc dù việc sở hữu số lượng nhỏ thường không bị truy tố.
Đức bây giờ đã nằm trong danh sách những quốc gia đưa vào thử nghiệm những điều luật mới liên quan đến việc quản lý cần sa – cả với mục đích y tế lẫn giải trí.
Bức tranh toàn cầu về cần sa y tế
Cần sa y tế là “loại ma túy được tiêu thụ, buôn lậu, sản xuất và canh tác rộng rãi nhất trên toàn cầu,” theo Báo cáo Ma túy Thế giới, nhưng tính hợp pháp của nó từ lâu cũng là một chủ đề gây tranh cãi trên quy mô toàn cầu.
Tại Mỹ, gần đây tiểu bang Maine đã khẳng định việc hợp pháp hóa sử dụng cần sa y tế vì mục đích giải trí, điều này đã đưa Maine vào chung một nhóm với 7 tiểu bang khác và Washington, D.C. Cần sa y tế hiện nay đã được hợp pháp hóa tại hơn một nửa số tiểu bang của nước Mỹ.
Điều này phản ánh một xu hướng toàn cầu. Năm 2016, các quan chức Canada cho biết họ đang nhắm đến việc đưa ra dự thảo luật trong năm 2017 để hợp pháp hóa và điểu chỉnh về cần sa. Trong cùng giai đoạn này, chỉ có một nước khác ngoài Canada dự kiến hợp pháp hóa cần sa, đó là Uruguay. Các nước Ireland, Australia, Jamaica và Đức đã phê chuẩn những biện pháp về sử dụng cần sa vì mục đích y tế trong năm 2016, ngoài ra Australia còn phê duyệt đơn xin cấp phép của các doanh nghiệp có ý định sản xuất và canh tác cần sa vì mục đích y tế, cũng như thực hiện những nghiên cứu liên quan. Tại Nam Phi, các quyết định vẫn đang chờ phê duyệt.
Như vậy, những nước này đã gia nhập nhóm hơn 20 đất nước đang khám phá những lợi ích tiềm năng của việc hợp pháp hóa cần sa. Nhưng cũng như về chính loại thuốc này, các điều luật mỗi nơi có sự khác biệt, và cả khác biệt về mức độ hiệu lực của các biện pháp quản lý. Cả thế giới đang chờ đợi để thấy đâu là cách thực hiện hiệu quả nhất.
“Chúng tôi cần thêm nhiều dữ liệu để đưa ra thông tin về những chính sách đang diễn ra,” Ryan Vandrey, phó giáo sư Khoa Dược lý học Hành vi Đại học Johns Hopkins Mỹ, cho biết. Vandrey cho biết ông không quan niệm liệu cần sa là “tốt hay xấu,” nhưng mong muốn rằng những chính sách xung quanh loại thuốc này phải thu thập các dữ liệu một cách đúng chuẩn trước khi đưa vào áp dụng một phương pháp trị liệu mới.
“Một số điều có thể xảy ra khi có những thay đổi về chính sách như vậy,” ông nói, và bổ sung rằng rốt cuộc những tiêu chuẩn văn hóa xã hội sẽ quyết định những tác động thực tế của những thay đổi này. “Ta có thể nhận được những tác động rất khác biệt từ cùng một sự thay đổi chính sách.”
Những lợi ích y tế không thể bác bỏ từ cần sa y tế
Bồ Đào Nha là một nhà tiên phong trong vấn đề cải cách luật về thuốc/ma túy khi vào năm 2001 đất nước này đã phi hình sự hóa đối với việc sở hữu mọi loại thuốc/ma túy (chứ không chỉ riêng cần sa) để sử dụng cá nhân. Kết quả là đất nước này nắm giữ một lượng bằng chứng dồi dào nhất về những tác động mà một sự thay đổi như vậy mang lại cho chính sách quốc gia.
“Thời điểm đó, chúng tôi đóng vai trò một phòng thí nghiệm xã hội,” João Castel-Branco Goulão, Vụ trưởng Tổng vụ Can thiệp Sự Lệ thuộc và Hành vi Nghiện chất tại Lisbon, cho biết. Nhưng tách riêng những tác động cụ thể trong vấn đề cần sa y tế là một điều rất khó thực hiện.
“Hiện nay, các thử nghiệm đang diễn ra tại những đất nước khác trên thế giới,” ông nói.
Đã thử nghiệm những cải cách trong vấn đề ma túy hơn 10 năm, Goulão tin rằng khi đề cập đến việc xác định điều gì là cần thực hiện đối với cần sa, cần phải có một sự tách bạch giữa việc sử dụng vì mục đích y tế với sử dụng vì mục đích giải trí để |tránh những điểm nhầm lẫn.”
“Người ta gộp lẫn việc sử dụng vì mục đích y tế với giải trí,” ông nói. Tuy nhiên, ông công nhận có một cơ sở vững chắc để khẳng định những lợi ích y tế từ cần sa. Một loạt chuyên gia, trong đó có bản thân Goulão, đã nhận thấy việc sử dụng cần sa giúp giảm chứng đau mạn tính, co thắt cơ bắp, lo âu, buồn nôn và nôn mửa. Hầu hết những vấn đề này có mối liên hệ với nhiều chứng rối loạn khác nhau, bao gồm đa xơ cứng và điều trị ung thư. Đó cũng chính là nhân tố căn bản đằng sau việc nước Đức đã tiến hành những cải cách mới của họ.
“Tôi không có gì để phản đối cần sa y tế,” Goulão nói. “Tôi tin rằng có những căn bệnh có thể nhận được lợi ích từ việc sử dụng cần sa y tế.”
Những lợi ích ấy có được từ 2 thành phần chính của cần sa: chất THC mang đặc tính tác động đến tâm trí người sử dụng; và chất CBD cũng thường được chiết xuất ở dạng dầu. CBD có liên hệ với khả năng cải thiện sự lo âu cũng như những cơn co giật động kinh – nó đã chứng tỏ là một loại thuốc cứu giúp những trẻ em mắc bệnh động kinh thể nặng.
“CBD có khả năng chấm dứt cơn co giật. Điều đó quả thật phi thường,” Tiến sĩ Mike Barnes, giáo sư Khoa Phục hồi Thần kinh thuộc Đại học Newcastle Anh, cho biết.
Barnes gần đây đã viết một báo cáo nêu ra những giá trị y tế nổi bật của cần sa để gửi đến Nhóm Nghị sĩ Tất cả Đảng phái về Cải cách Chính sách Ma túy tại Anh. Cần sa bị xếp vào Danh mục 1, nghĩa là không hề có giá trị y tế.
“Rõ ràng điều đó là sai,” Barnes, người đã có nghiên cứu về những lợi ích của cần sa y tế đối với bệnh nhân bị tổn thương não và đa xơ cứng, cho biết. Ông cũng nói thêm, “Cần sa cần phải được hợp pháp hóa để sử dụng trong y tế.” Đây cũng là quan điểm mà hầu hết các chuyên gia đều hưởng ứng, miễn sao có được sự thông tin và điều chỉnh thỏa đáng.
“Nếu họ dự tính thực hiện điều đó, hãy làm cho đúng,” phát biểu của Vandrey, người muốn các điều luật phải đảm bảo rằng những bằng chứng chính xác nhất phải được phân tích; và cũng như với bất kì loại thuốc nào, việc sản xuất, hàm lượng và dán nhãn với sản phẩm cần sa phải được điều chỉnh, quản lý.
“Đó không phải là thuốc nếu bạn chỉ mua từ những người bán hàng đường phố,” ông nói. “Chúng ta không có loại thuốc nào khác mà mỗi lần mua là một lần hàm lượng thuốc chênh lệch…Cần sa cần được đỗi xử như một loại thuốc điều trị.”
Vandrey dẫn ra Canada và Uruguay như những nước đã đặt ra tiền lệ này. Những điều luật mới của họ cung cấp những nguồn cần sa được chính phủ quản lý cho bất kì ai, không chỉ riêng cho những người cần đến nó vì mục đích y tế.
Đó là “2 đất nước duy nhất có cần sa được phê chuẩn ở cấp quốc gia,” ông nói. “Họ cung cấp những sản phẩm có nguồn gốc từ chính phủ.”
Chưa có kết luận cuối cùng về sử dụng cần sa y tế vì mục đích giải trí
Cả 3 chuyên gia đều tin rằng việc hợp pháp hóa cần sa để sử dụng giải trí không dễ dàng phân định như đối với trường hợp sử dụng vì mục đích y tế.
Họ tin rằng những bước tiến dè dặt của công cuộc hợp pháp hóa cần sa y tế sẽ đưa lại cái nhìn sâu sắc về mức độ tác động của cần sa đối với người dân khi việc mua bán loại thuốc này trở nên dễ dàng hơn.
Là người nghĩ trước tiên cần để mọi người được dễ dàng tiếp cận với cần sa để sử dụng vì mục đích y tế, Barnes nói, “Vấn đề này thuộc về phạm trù luật pháp xã hội. Tôi có thể ủng hộ việc cho phép người dân tự trồng cần sa tại nhà, giống như cách làm tại Mỹ. Nhưng như vậy, chúng ta sẽ không nắm được khả năng quản lý.”
Cũng theo Barnes, trong một nỗ lực xác định những vấn đề xã hội có liên quan tới việc sử dụng cần sa, nhiều đất nước, trong đó có Hà Lan, Mexico, Cộng hòa Séc, Costa Rica và Bồ Đào Nha, đã phi hình sự hóa việc sở hữu cần sa của cá nhân.
Cuộc nghiên cứu đang nổi lên vẫn còn mới mẻ và được mọi người háo hức trông đợi, nhưng bản thân Goulão sẵn đã thấy được những thay đổi trong công chúng Bồ Đào Nha, đó là sự giảm mạnh những định kiến liên quan đến việc sử dụng ma túy.
“Đây là kết quả tích cực nhất,” ông nói, và nhấn mạnh rằng việc có những đối thoại cởi mở về thuốc/ma túy, trong đó có cần sa tại những bối cảnh gia đình, trường học và nơi làm việc đồng nghĩa với việc mọi người sẽ sẵn sàng tìm kiếm sự giúp đỡ hơn trong trường hợp họ bị mắc nghiện.
Các bằng chứng cũng chỉ ra rằng việc loại bỏ các án phạt đối với hành vi sử dụng ma túy đã không hề dẫn đến sự gia tăng sử dụng ma túy tại Bồ Đào Nha, như lí lẽ mà nhiều người thuộc phe phản đối thường đưa ra. Thay vào đó, điều này lại củng cố thêm về thực tế rằng các điều luật hình sự về ma túy không mấy hiệu quả trong việc ngăn cản người dân sử dụng chúng, theo một báo cáo của Văn phòng Tội phạm và Ma túy thuộc Liên Hiệp Quốc.
Mặc dù có những lợi ích như vậy, Goulão tin rằng việc tiến thẳng đến sự hợp pháp hóa hoàn toàn thay vì chỉ phi hình sự hóa không phải là một động thái khôn ngoan.
“Họ đang bỏ qua một bước,” ông nói, hàm ý về các nước như Uruguay, Canada và một số tiểu bang của Mỹ. “Đáng ra họ nên phi hình sự hóa và thận trọng theo dõi. Tôi nghĩ chúng ta vẫn chưa có bằng chứng rằng việc đó (hợp pháp hóa) có tác dụng hoàn toàn tích cực.”
‘Quá mới mẻ’
Vandrey tin rằng xét trên tổng thể, lĩnh vực này “còn quá mới mẻ để ta thấy được bằng chứng về những lợi ích mà nó đem lại.” Ông cũng bổ sung rằng bây giờ thế giới cần chờ đợi và học hỏi từ hàng loạt thử nghiệm đa dạng đang được tiến hành ở nhiều đất nước khác nhau.
Nhưng ông nhất trí với Goulão rằng việc bỏ qua một bước có thể không phải là quyết định đúng đắn.
“Mọi người cần nhận rõ cả những lợi ích và nguy cơ của cần sa y tế, dù là sử dụng vì bất kì mục đích gì,” ông nói và nhấn mạnh rằng mặc dù hầu như mọi người không gặp phải những tác dụng phụ, nhưng nó có thể có hại đối với một số người, chẳng hạn như những người có bất kì tiền sử gia đình nào về loạn thần hay tâm thần phân liệt, hoặc thanh thiếu niên – là những người dễ bị tổn hại về sự phát triển não bộ nếu như họ sử dụng cần sa từ quá sớm.
“Các phản ứng của con người với cần sa có một độ biến thiên rất lớn,” Vandrey nói. Nhưng những thông tin đang tiếp tục được ghi nhận có thể sẽ làm sáng tỏ về cách thức hiệu quả nhất để điều chỉnh chính sách về cần sa trong những năm sắp tới.
“Sẽ phải mất từ 5 đến 10 năm để chúng ta thật sự hiểu được tác động mà những thay đổi về luật này đem lại,” ông nói và một lần nữa nhấn mạnh về vai trò mấu chốt của các yếu tố văn hóa trong việc định hình vấn đề này. Ví dụ như tác động của sự thay đổi tại Đức sẽ khác với tác động tại các tiểu bang của Mỹ.
Goulão bổ sung, “Sẽ không dễ dàng để thay đổi những mẫu hình vốn có tại một số đất nước.”
Nhưng có một điều rõ ràng. Những bánh xe đang quay, và phong trào cần sa đang diễn ra một cách vững chắc.
“Sẽ rất thú vị khi chứng kiến những điều sẽ xảy ra,” Vandrey nhận định.
DMT
Xem thêm: Câu chuyện cần sa y tế điều trị ung thư
Đơn Vị Tài Trợ:
216379
