Bài viết của tác giả David Olson về vấn đề cần sa tại Thụy Điển. Tác giả đã chuyển từ Los Angeles, California sang Thụy Điển để theo đuổi bằng thạc sỹ tại Trường Kinh tế Stockholm.
Có thể Thụy Điển rất tiến bộ về nhiều mặt, nhưng nhiều người có thể sẽ rất ngỡ ngàng trước thái độ lạc hậu trì trệ của đất nước này đối với cần sa.
Đối với một số người Mỹ, việc chuyển tới Thụy Điển có thể đem lại cảm giác dường như ta đang không chỉ di chuyển qua một đất nước khác, mà còn đang di chuyển qua một kỷ nguyên khác nữa. Thụy Điển vượt xa Mỹ nhiều năm trong những lĩnh vực như giáo dục, dịch vụ y tế, tình dục, quyền của người lao động, phúc lợi xã hội, v.v…Nhưng bất chấp những tiến bộ vượt bậc ấy, có một vấn đề còn tồn tại ở đây khiến tôi phải đặt câu hỏi về mức độ cởi mở về tư tưởng của Thụy Điển: Cần sa.
Cần sa là một thứ không được chấp nhận tại Thụy Điển, cả về khía cạnh pháp lý cũng như xã hội.
Nếu bạn châm một điếu cần sa bên ngoài một hộp đêm sành điệu ở quận Södermalm (trung tâm Stockholm), ngay cả những người có tư tưởng phóng khoáng nhất cũng có thể sẽ nhìn bạn như thể bạn đang chích heroin giữa thanh thiên bạch nhật vậy.
Và đó vẫn chưa là gì khi so sánh với những điều cảnh sát sẽ làm nếu họ ngửi thấy mùi “lạ” trên người của bạn tại Stockholm. Một điếu cần sa tại Thụy Điển có thể đồng nghĩa với sự trục xuất đối với những công dân nước ngoài như tôi, và sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tương lai của bất kì một công dân Thụy Điển nào bởi đó sẽ là một vết nhơ khó lòng tẩy sạch trên hồ sơ của người đó.
Là một người mang gốc gác từ thủ phủ cần sa của miền Tây nước Mỹ, tôi thấy đây thật là một khía cạnh khó hiểu nổi và đáng buồn của Thụy Điển, nhất là khi tôi đã khoe khoang với bạn bè ở quê nhà về tất thảy những lợi ích khác khi sống ở đất nước này.
Nhưng tôi không phải là người duy nhất thấy ái ngại trước sự kỳ thị cần sa của Thụy Điển. Gần đây trong một bài báo về việc hợp pháp hoá cần sa tại Romania, tôi đọc được một bình luận:
“Châu Âu ơi, hãy đánh bại người Mỹ bằng cách hợp pháp hóa (cần sa) toàn diện!”
Mơ tưởng của tôi đã bị đập nát bởi một số người bình luận khác, họ đã vẽ nên một bức tranh u ám về triển vọng cần sa được hợp pháp hóa qua những dòng trao đổi online sau đây:
– “Chúng ta (EU) có Thụy Điển, do đó sẽ không diễn ra chuyện ấy đâu …”
– “Yeah. Sẽ không bao giờ được hợp pháp hoá ở Thụy Điển đâu. ”
– “Thụy Điển hoàn toàn điên rồ.”
Là một quốc gia được phần lớn thế giới coi xem như điển hình của chủ nghĩa tiến bộ, lẽ ra Thụy Điển không phải nghe những miêu tả về họ theo cách ấy. Nhất là khi nước Mỹ – nơi mà công dân bị từ chối quyền vì xu hướng tình dục của họ, người lao động không được đảm bảo ngày nghỉ ốm hoặc nghỉ đẻ, và nhiều công dân bị tống giam hơn bất kỳ quốc gia nào khác – đã phi hình sự hóa hoặc hợp pháp hóa cần sa tại gần một nửa số tiểu bang của đất nước này.
Liệu có thật là Thụy Điển lại có thể đi sau nước Mỹ nhiều năm về một vấn đề xã hội không?
Hơn 20 tiểu bang của Mỹ đã hợp pháp hóa cần sa y tế, và ở Los Angeles quê tôi, các cửa hàng cần sa y tế còn phổ biến hơn những cửa hiệu Starbuck. Gần đây, Colorado và Washington đã thông qua luật hợp pháp hóa toàn diện, và dường như chỉ là vấn đề thời gian cho đến khi phong trào này lan ra đến những phần còn lại của Mỹ. Nhiều nước khác cũng đang nối bước (Thụy Sỹ, Cộng hòa Séc, Uruguay, v.v) và xu hướng này nhiều khả năng sẽ tiếp tục lan rộng trên phạm vi quốc tế.
Vậy nhưng khi tôi hỏi những người Thụy Điển về cần sa, họ đều cho rằng sẽ không có một động thái thay đổi nào diễn ra trong một tương lai gần.
Nếu phong trào cần sa toàn cầu này tiếp tục, liệu Thụy Điển có thực sự muốn bị bỏ xa bởi những quốc gia khác?
Thật không chỉ đáng hổ thẹn khi một quốc gia vốn có tiếng tiến bộ như vậy lại quá lạc hậu trong vấn đề cần sa, mà đó còn là một sự dại dột về mặt kinh tế, nếu ta xét thấy rằng thị trường cần sa toàn cầu ước tính đạt khoảng hơn 140 tỷ USD. Sẽ thật đáng tiếc nếu sự lựa chọn của Thụy Điển là bỏ qua một loài cây trồng đem lại nhiều lợi nhuận nhất thế giới chỉ vì người ta khinh thị nó.
Vậy, vì sao cần sa lại là một vấn đề chán ngán như vậy đối với người Thụy Điển?
Nhiều người Thụy Điển quy kết cần sa với sự lười biếng và ngu ngốc. Quả tình, cũng có những kẻ hút cần sa vô dụng trên đời, nhưng đừng quên những người trí thức và người có tầm nhìn xa như Carl Sagan và Steve Jobs – là những người đã cho rằng cần sa góp phần quan trọng trong khả năng sáng tạo của họ. Còn các công nhân công nghệ của thung lũng Silicon, nơi mà việc sử dụng cần sa là “cực kỳ phổ biến”. Vậy nên việc quy kết năng suất hoặc sáng kiến thấp hơn do hút cần sa thực sự chỉ là một quan niệm rập khuôn cứng nhắc.
Trong những lý do liên quan đến tổn hại về thể chất, Thụy Điển cũng cần phải tìm hiểu nhiều hơn nữa. Chết vì cần sa là một điều gần như bất khả thi, bởi vì để đạt tới mức gây tử vong của THC, người ta sẽ phải hút khoảng 30.000 điếu cần sa trong vòng chưa đầy một giờ. Trong khi đó, một chai vodka dễ dàng mua được từ hãng rượu quốc doanh Systembolaget có thể dễ dàng giết chết một thiếu niên quá chén.
Hơn nữa, Scandinavia có một lịch sử đáng quan ngại về vấn nạn nghiện rượu, và người Bắc Âu được cho là có tỷ lệ uống và nghiện rượu cao hơn người Nam Âu. Ta có thể nghĩ rằng Thụy Điển sẽ nắm bắt cần sa như một phương cách hữu hiệu để giúp cải thiện những thống kê đáng buồn này. Xét đến những lợi ích y tế đa dạng và khả năng kém gây nghiện về thể lý của cần sa, có lẽ nếu Thụy Điển tạo điều kiện cho người dân sử dụng cần sa thay thế cho rượu, thì đó sẽ là một quyết định rất có trách nhiệm về mặt xã hội.
Những thường dân Thụy Điển cũng có vẻ như mang một thái độ khinh thị đối với cần sa, xem nó như một thứ gì đó không chín chắn, thiếu tinh tế. Nhưng về điều đó, tôi hỏi: Bạn đã bao nhiêu lần lên xe lửa vào ban đêm và chứng kiến những kẻ say rượu to mồm, những kẻ say gục trên chỗ ngồi, hoặc một bãi nôn mửa bốc mùi trên tàu? Bạn nghĩ liệu việc trở về nhà sau một tối xả hơi cuối tuần sẽ có chút gì kém “tinh tế” hơn nếu như người Thụy Điển thưởng thức cần sa?
Tôi không nói rằng tất cả người Thụy Điển nên trở thành những stoner. Chỉ là thật quá chán ngán khi có rất nhiều người Thụy Điển giữ định kiến về cần sa, đặc biệt là khi tư tưởng của họ vốn đã rất được mở mang về rất nhiều vấn đề khác.
Khi tôi nói chuyện với người Thụy Điển về sự phản đối của một số người Mỹ nhất định đối với hôn nhân đồng tính, họ luôn luôn hỏi, “Làm sao người ta lại có thể lỗi thời đến vậy, và tin rằng mình đang hành động đúng đắn nữa chứ?”
Người Thụy Điển nên biết rằng nếu nền văn hoá của họ không bắt kịp với quan điểm hiện đại về cần sa, chẳng bao lâu nữa sẽ có rất nhiều người đặt ra những câu hỏi tương tự về chính họ.
Tôi không lo lắng rằng cần sa sẽ không bao giờ được chấp nhận ở Thụy Điển. Cuối cùng nó cũng sẽ được chấp nhận thôi. Nhưng ở địa vị một trong những quốc gia tiến bộ nhất trên thế giới, Thụy Điển có nguy cơ vì cần sa mà sẽ mang một vết ố trên danh tiếng của mình nếu như họ không nhanh chóng cởi mở hơn về tư tưởng.
Nguồn: thelocale.se
Dịch giả: DMT
Xem thêm: Câu chuyện cần sa y tế điều trị bệnh ung thư
Xem thêm: Góc nhìn mới về cannabis tại Việt Nam – HempToday Podcast
Đơn Vị Tài Trợ:
216397
