Ngạc nhiên với 15 cách cây gai dầu có thể cứu thế giới

Gai dầu là một trong những loài cây được canh tác lâu đời nhất trên thế giới. Tình cờ thay, nó cũng là một trong những giống loài mang nhiều tác dụng nhất. Từ nhựa plastic cho đến giấy, cây gai dầu cung cấp các phương tiện để nhân loại chung sống hòa hợp với môi trường sinh thái – không để cho chúng ta phải thiếu thốn gì cả.

Với mục đích giúp bạn có một hình dung về chuyện loài thực vật này có thể đưa chúng ta tiến xa đến đâu, sau đây là 15 cách thức tuyệt vời mà  theo đó gai dầu có thể là một nhân tố thay đổi cho toàn bộ Trái Đất này…

Canh tác cây gai dầu ngăn ngừa ô nhiễm thuốc trừ sâu

Bạn có biết cây gai dầu có khả năng chống sâu hại một cách tự nhiên? Không như cây bông và lanh (được ước tính tiêu thụ tới 50% lượng thuốc trừ sâu toàn cầu), canh tác gai dầu không cần đến thuốc trừ sâu và thuốc diệt cỏ.  

Khi các loại thuốc trừ sâu được phun lên mặt đất, chúng có thể dễ dàng ngấm xuống các nguồn nước như ao hồ, sông suối và đại dương. Khi thuốc trừ sâu gây ô nhiễm một vùng nước, chúng có thể làm hại các sinh vật sống trong đó (cá, ếch nhái, côn trùng v.v) cùng với các loài vật hay con người ăn thịt các sinh vật ấy.

Thuốc trừ sâu có mối liên hệ với ung thư, dị tật bẩm sinh, ADHD (rối loạn tăng động giảm chú ý), bệnh  Alzheimer – và đây mới chỉ là một liệt kê sơ sài. Thuốc trừ sâu không chỉ có nguy hiểm đối với môi trường, chúng còn là một mối họa đối với sức khỏe của con người.

Bằng cách mở rộng canh tác gai dầu có hệ thống, chúng ta có thể giảm đáng kể các nguy cơ về chất gây ô nhiễm và chất độc không đáng có.

Cây gai dầu giúp khôi phục sự màu mỡ của đất

Gai dầu có thể mọc trên nhiều loại đất và địa hình. Rễ cây ăn sâu giúp đất được gắn kết, tránh bị xói mòn. Trên thực tế, gai dầu còn làm tăng lượng vi khuẩn trong đất. Và những lợi ích khó tin chưa dừng lại ở đây.

Cành lá gai dầu chứa nhiều dinh dưỡng. Sau khi thu hoạch, phần cành lá vụn giàu dinh dưỡng có thể được trở lại với đất, giúp đất hồi phục để sẵn sàng cho một mùa vụ bội thu hơn vào năm sau.

Cây gai dầu có thể dùng để sản xuất nhựa plastic dễ phân hủy

Người Mỹ đã sử dụng hơn 45 tỷ chai nhựa đựng nước chỉ tính riêng trong năm 2015. Điều còn điên rồ hơn thế nữa: Những chai đựng nước ấy phải mất từ 400 đến 1000 năm để phân hủy.

Xét đến chuyện tỷ lệ tái chế của Mỹ chỉ đạt 23%, nên không có gì thái quá khi nói rằng tỷ lệ này đáng được cải thiện hơn nữa.  [“Tái chế” đề cập ở đây là tái chế một lần, nghĩa là chất nhựa thật ra chỉ được xử lí thành một dạng nhựa chất lượng kém hơn, và rồi sau cùng vẫn đi ra các bãi chôn lấp phế thải.]

Khối kết cấu cơ bản của nhựa là chất cellulose được phân tách từ dầu mỏ. Tuy nhiên dầu mỏ có độc tính cao. Ngược lại, gai dầu không chỉ là nhà sản xuất cellulose vĩ đại nhất thế giới, mà còn có thể được phân hủy nhờ vi khuẩn.

Tại sao chúng ta không sử dụng loài cây gai dầu không độc và dễ phân hủy để sản xuất nhựa? Thay vì đưa xuống các bãi chôn lấp phế thải nhiều thứ chất hóa học độc hại, chúng ta có thể tái chế và tái sử dụng các sản phẩm tự nhiên.

Cây gai dầu hấp thụ các kim loại độc hại

Đất là nền tảng cho sự sống. Các loài cây cung cấp thức ăn, quần áo, nhà cửa cũng mọc lên từ mặt đất. Vật nhưng chúng ta ngày càng trở nên xa rời nhu cầu cơ bản này của loài người. Trong khi đó, rác thải do con người tạo ra đã làm ô nhiễm đất đai trên khắp thế giới. Cả sức khỏe của hành tinh và của chính chúng ta đều đang bị đe dọa, và sự cần thiết cho một sự thay đổi đang đến rất gần.

Gai dầu đã được chứng minh có khả năng loại bỏ các chất độc khỏi môi trường. Gai dầu rất hiệu quả trong việc hấp thu các loại chất độc, nó đã được sử dụng để loại bỏ phóng xạ hạt nhân tại Fukushima và Chernobyl.

Cây gai dầu là một nhiên liệu sinh học xuất sắc và có thể tái sử dụng

Hãy tưởng tượng có mọt nguồn nhiên liệu không độc hại, có thể được sản xuất tại nhà, và hoàn toàn có thể tái sử dụng. Hóa ra chất liệu ấy sẵn đã tồn tại rồi. Nó đã có mặt trên hành tinh này từ hàng trăm hàng nghìn năm trước.

Cây gai dầu chuyển hóa thành diesel sinh học với hiệu suất 97%. Nó cũng cháy ở nhiệt độ thấp hơn bất kì loại nguyên liệu sinh học nào khác. Thêm vào đó, khi cháy trong động cơ diesel, gai dầu loại trừ mùi khét của dầu hỏa từ ống xả, thay vào đó bằng mùi dễ chịu của loài cây này.

Với những con đường có tổng chiều dài trên 4 triệu dặm tại Mỹ, sự chuyển đổi sang nhiên liệu diesel sinh học từ gai dầu sẽ giúp hàn gắn hành tinh này từng dặm từng dặm.

Sợi từ cây gai dầu không chứa dư lượng hóa chất

Bạn có biết phần lớn các loại sợi vải tổng hợp mà chúng ta sử dụng hiện này được sản xuất từ các chất liệu gốc polymer hóa dầu (đồng nghĩa với các chất liệu rất độc)? Việc sản xuất các chất liệu tổng hợp này đòi hỏi một quá trình tốn nhiều năng lượng – đốt một lượng lớn khí, than hoặc dầu thô. Và nếu như vậy còn chưa đủ, quá trình sản xuất ấy còn phát thải các chất độc ô nhiễm vào không khí trong khi cũng để lại những dư lượng chất độc trong các sợi vải. Một ý niệm chẳng thể gọi là dễ chịu được.  

Tuy vậy, vấn đề này có thể tránh được bằng cách chuyển sang sử dụng gai dầu. Sợi gai dầu có thể dễ dàng bóc tách khỏi thân cây, và có thể tạo ra loại vải không hề chứa dư lượng hóa chất. Đó cũng là một loại sợi vải rất bền và chống tia cực tím.

Cây gai dầu có thể cân bằng các hiệu ứng của sự phát thải carbon

Gai dầu công nghiệp có sức mạnh biến đổi môi trường. Gai dầu có một điểm đặc biệt ở chỗ nó là một trong số ít các loài cây đủ khả năng cân bằng sự phát thải carbon của con người thông qua tính chất hấp thu nhanh chóng chất CO2 – quá trình đó được gọi là sự cô lập carbon.   

Khi được canh tác, gai dầu thu giữ lại các phát thải carbon trong khí quyển. Về bản chất, gai dầu giúp cô lập hoặc “bẫy” carbon từ không khí vào thân cây. Cứ mỗi tấn gai dầu được sản xuất, 1,63 tấn carbon được loại bỏ khỏi không khí.

Canh tác cây gai dầu ngăn chặn nạn phá rừng

Nạn phá rừng đang gia tăng toàn cầu ở mức độ đáng báo động. Các nhà khoa học hiện nay tin rằng diện tích rừng mất đi mỗi phút tương đương 48 sân bóng đá. Trong vòng 100 năm, dự đoán sẽ không còn cách khu rừng mưa nữa. Thật đáng hổ thẹn, Nước Mỹ chiếm chưa tới 5% dân số thế giới, nhưng lại tiêu thụ tới 1/3 lượng giấy toàn cầu.   

Nhưng vẫn còn hi vọng. Gai dầu có thể thay thế các loại cây thân gỗ để làm nguồn nguyên liệu thô để sản xuất gỗ và giấy. Một mẫu Anh (0,4 ha) gai dầu mỗi năm có thể sản xuất ra lượng giấy gấp 4 lần các loài cây thân gỗ.  Trong khi cây thân gỗ phải mất nhieuf năm để trưởng thành, gai dầu có thể được trồng và nhanh chóng tái sản sinh trong vòng vài tháng. Giấy làm từ gai dầu cũng bền hơn giấy làm từ các loại cây thân gỗ.

Nói cách khác, đây là một lựa chọn không cần phải suy nghĩ – chuyển sang sử dụng gai dầu có thể cứu sống các loài cây của chúng ta theo nghĩa đen, và còn hơn thế nữa: cứu lấy hành tinh của chúng ta.

Cây gai dầu công nghiệp bảo toàn nước

Sản xuất được 1 kg bông có thể tốn tới 20.000 lít nước. Trên thực tế, bông là một trong những loài cây trồng phụ thuộc vào nước nhiều nhất, và nó đang rút cạn các nguồn nước có giới hạn của chúng ta.

Trong khi đó, gai dầu cần lượng nước tưới rất nhỏ so với bông. Một nghiên cứu tại Anh so sánh sản xuất bông với sản xuất gai dầu đã phát hiện được rằng chỉ cần 2400-3400 lít nước để sản xuất được 1 kg gai dầu.

Xét đến việc gai dầu thích hợp làm sợi vải, ta thấy rõ ràng đâu là lựa chọn có lợi hơn.

Cây gai dầu hỗ trợ các hoạt động nông nghiệp bền vững

Những nông dân thực hiện các kĩ thuật nông nghiệp bền vững hiểu tầm quan trọng của việc luân canh theo mùa. Việc này không chỉ giữ cho đất giàu dinh dưỡng, mà còn gia tăng sản lượng tổng thể.  

Cây gai dầu lại chính là một loài cây lí tưởng cho việc luân canh. Nó làm giàu đất đồng thời loại trừ chất độc. Canh tác gai dầu sẽ giúp cho đất và không khí trong lành hơn trong những nay tới đây.

Canh tác cây gai dầu ngăn chặn sự nén chặt và xói mòn đất

Bạn có biết sự nén chặt và xói mòn đất là 2 trong số những vấn đề đau đầu nhất của người nông dân ngày nay? Điều này đặc biệt đúng với nông dân vùng Trung tây nước Mỹ khi mà họ phụ thuộc vào 2 loài cây lương thực: đậu tương và ngô.

Ngô có một bộ rễ chùm ăn sâu vào lòng đất. Theo thời gian rễ cây có thể dẫn tới sự nén chặt đất trong mùa đông và mùa xuân. Cây đậu tương cũng có một hệ thống rễ khỏe những không ăn sâu quá tâng đất mặt. Hậu quả là sự xói mòn đất có thể diễn ra thường xuyên.

Tuy nhiên, cây gai dầu có khả năng sửa chữa các vùng đât bị thương tổn. Trên thực tế, việc đưa gai dầu vào luân canh không chỉ làm tăng tính đa dạng cây trồng mà còn đảo ngược được các tác động của sự nén chặt và xói mòn đất. Gai dầu có bộ rễ sâu, có thể mọc dài tới 3 mét dưới bề mặt của đất. Rễ cây khỏe mạnh có thể giúp phá vỡ sự nén chặt đất đồng thời gia tăng mức dinh dưỡng cho đất.

Cây gai dầu xây nên những ngôi nhà lành mạnh và vững chãi hơn 

Công dụng của cây gai dầu có thể bao trùm gần như mọi khía cạnh đời sống của chúng ta – trong đó có vấn đề nhà ở. Những tấm sợi làm từ vật liệu composite gốc gai dầu khỏe và nhẹ hơn các loại làm từ gỗ. Chưa kể tới rằng sự kết hợp giữa gai dầu và vôi (hempcrete) đem lại một hệ thống cách âm và khép kín tốt hơn bê tông.

Nhà làm từ gai dầu cũng cho thấy một độ bền khó tin. Một căn nhà làm từ gai dầu tại Nhật Bản được ước tính có độ tuổi hơn 300 năm!

Có lẽ còn đáng kinh ngạc hơn nữa, những ngôi nhà gai dầu đem lại một môi trường sống lành mạnh hơn. Không như sợi thủy tinh hay trần vách thạch cao, hempcrete không độc và chống được nấm mốc.

Nếu chúng ta hành động khoan ngoan trong vấn đề này, những ngôi nhà gai dầu sẽ là tương lai cho lối sống thân thiện với môi trường.

Cây gai dầu làm giảm ô nhiễm không khí

Ô nhiễm không khí không chỉ có hại đối với sức khỏe con người mà còn có khả năng gây ra một loạt những tác động tàn phá đối với môi trường. Trong khi Trung Quốc là đất nước đừng đầu về phát thải khí CO2, nước Mỹ cũng xếp liền sau ở vị trí thứ 2.

Nếu chúng ta vẫn tảng lờ thực tế này, những vẫn đề ấy nhiều khả năng sẽ gia tăng với một tốc độ nhanh chóng hơn nữa. Trong khi đó, gai dầu có thể phá vỡ những chất ô nhiễm và cải thiện chất lượng không khí. Gai dầu còn có thể được sử dụng như một nguồn sản xuất giấy, loại bỏ sự cần thiết dùng clo để tẩy trắng – một nguyên nhân trực tiếp cho sự dư thừa CO2 trong môi trường.

Cây gai dầu mọc được trong hầu như mọi môi trường

Hãy tưởng tượng liệu có một loài cây có thể canh tác gần như bất kì nơi nào trên thế giới. Trên thực tế, loài cây này không cần tới thuốc trừ sâu và có thể sản xuất ra trên 25.000 loại sản phẩm. Chưa hết, loài cây này có thể cho thu hoạch chỉ sau vài tháng và không ngừng sản xuất thêm trong những năm kế sau. Ngạc nhiên chưa – loài cây đó lại chính là gai dầu. Gai dầu là một loài cây có sức bền khó tin: Mặc dù phát triển mạnh mẽ trong môi trường có độ ẩm và khí hậu trung tính, nó vẫn có thể sống sót tại gần như bất kì nơi đâu.

Từ Trung Quốc đến Colorado, cây gai dầu có thể mọc lên trong nhiều kiểu khí hậu đa dạng, tức là cây gai dầu có tiềm năng trở thành một nguồn cung cấp ngay tại mỗi địa phương. Một nguồn thực phẩm, thu nhập, và còn hơn nữa – canh tác gai dầu có thể giúp đời sống trở nên tốt đẹp hơn. Gai dầu cũng còn dẫn tới cách canh tác bền vững hơn, và điều này sẽ củng cố kinh tế của các vùng, trong khi đem lại tác động tích cực đến môi trường.

Cây gai dầu có thể giúp kiểm chế nạn đói trên thế giới

Có khoảng 795 triệu người không đủ ăn trên toàn cầu. Tại các nước đang phát triển (nơi 92% trẻ em sinh sống), cứ 100 trẻ em thì có một trẻ bị còi cọc vì thiếu chất dinh dưỡng.

Hãy hình dung nếu như cây gai dầu được chú ý thật sự đúng mức. Không chỉ có giá rẻ, nó còn có thể được trồng gần như khắp nơi. Trên thực tế, hạt gai dầu được xem là một trong những thực phẩm giàu dinh dưỡng nhất trên thế giới. Một nguồn chất đạm hoàn thiện  – hạt gai dầu cung cấp cho cơ thể người các loại acid amino, vitamin, và còn nhiều hơn nữa!

Thêm vào đó, hạt gai dầu có thể sản xuất ra 2 loại thực phẩm thiết yếu: bột và dầu. Vậy nên cây gai dầu không chỉ giàu dinh dưỡng mà còn mang nhiều công dụng.

Canh tác gai dầu như một loài cây lương thực có thể giúp đời sống con người khắp thế giới tốt đẹp hơn, nhất là khi bạn nhận thấy một số lượng lớn người sẽ không chỉ được ăn no, mà còn được nhận đủ chất dinh dưỡng nhờ loại siêu thực phẩm này.

Đã đến lúc chúng ta trở về với nguồn cội của mình.
Loài người đã canh tác gai dầu từ hàng nghìn năm trước. Một số nhà nhân chủng học còn tin rằng gai dầu là loài cây nông nghiệp đầu tiên được thuần hóa từ hơn 12.000 năm trước.

Đã đến lúc chúng ta trở về với nguồn cội của mình.

Chuyển đổi sang các sản phẩm từ cây gai dầu có thể không thay đổi được tất cả các vấn đề của thế giới, nhưng đó là một sự khởi đầu. Cây gai dầu có tiềm năng sẽ để lại một hành tinh xanh và sạch hơn cho các thế hệ tương lai. Vậy nên chúng ta còn chờ đợi gì nữa? Đã đến lúc để cây gai dầu được tỏa sáng một lần – và một lần là đủ quyết định.

DMT

Nguồn

Xem thêm: Những ứng dụng rộng rãi của cây gai dầu