Bảo tàng Gai dầu, nơi kể câu chuyện có thật về gai dầu ở Nhật Bản

 

Bảo tàng Gai dầu, nơi kể câu chuyện có thật về gai dầu ở Nhật Bản nhằm xua tan định kiến sai lầm về gai dầu.

NASU, Tochigi – Mặc dù cây gai dầu có thể bị một số người coi là loài thực vật nguy hiểm vì người họ hàng cần sa làm thay đổi tâm trạng cũng như các loại hóa hơi, đồ ăn chứa cần sa khác. Gai dầu cũng là một loại cây trồng truyền thống của Nhật Bản và được sử dụng để làm dây, vải, quai cho dép gỗ “geta” và dây câu cá.

Một nơi để có được những di tích lịch sử và công dụng của cây gai dầu là Bảo tàng cây gai dầu ở thị trấn Nasu, tỉnh Tochigi, phía đông Nhật Bản. Cho đến nay, đây là tỉnh sản xuất cây gai dầu hàng đầu của Nhật Bản.

Nằm trên một con phố nhỏ gần Nasu-kaido, con đường với các nhà hàng cao cấp và cửa hàng lưu niệm, là một cabin bằng gỗ đặc biệt. Chỉ cách Giao lộ Nasu của Đường cao tốc Tohoku 5 phút lái xe, đây là Bảo tàng Cây gai dầu, bạn có thể dễ dàng nhận ra bởi thiết kế hình chiếc lá gai dầu tô điểm cho bức tường bên ngoài của nơi đây.

Sợi gai dầu, chỉ và vải làm từ nó được trưng bày trong bảo tàng, được mở như một cơ sở tư nhân vào năm 2001. Ngoài ra còn có tài liệu liên quan đến sợi gai dầu, trong số các mặt hàng khác.

Giám đốc bảo tàng là ông Junichi Takayasu, 57 tuổi, trò chuyện với Mainichi Shimbun: “Có nhiều người phản ứng tiêu cực khi nhắc đến cây gai dầu, nhưng nó vốn là một loại cây nông nghiệp gắn liền với đời sống của người dân Nhật Bản.

Ở Nhật Bản, sợi gai dầu đã được sử dụng cho quai dép geta, màn chống muỗi, dây câu và lưới đánh cá, trong số các vật dụng khác, và việc sử dụng nó được cho là có nguồn gốc sâu xa trong các nghi lễ Thần đạo. Thậm chí ngày nay, cây gai dầu còn được sử dụng trong dây thừng “suzunoo” để rung chuông tại các đền thờ, cũng như dây “yokozuna” mà các đô vật sumo cấp cao nhất đeo quanh eo của họ.

Ở các khu vực trên khắp Nhật Bản, cũng có phong tục thiết kế quần áo với họa tiết lá cây gai dầu cho trẻ sơ sinh. Tóm lại, loài cây này đã có mặt trong đời sống hàng ngày của người dân địa phương.

Sợi cây gai dầu khác với chất liệu được sử dụng trong quần áo hiện đại. Sợi lanh (linen) và sợi gai (ramie) được quy định là “sợi gai dầu” theo luật Ghi nhãn chất lượng hàng gia dụng và được ghi như vậy trên nhãn quần áo. Mặc dù những sợi này là loài ngoại lai khác với sợi gai dầu, chúng rõ ràng được gọi chung là “sợi gai dầu” kể từ thời Minh Trị (1868-1912).

Ông Takayasu cho biết thêm: “Mặc dù chỉ có cây gai dầu mới tạo ra cây gai dầu, nhưng nó đã được thay thế bằng vải lanh (linen) và vải gai (ramie).

Vải sợi gai dầu truyền thống có kết cấu nhẹ hơn, mềm hơn so với quần áo hiện đại được dán nhãn là có chứa “sợi gai dầu”. Ông Takayasu nhận xét: “Chất liệu này chắc chắn, mát vào mùa hè và ấm vào mùa đông. Nó cũng có khả năng chống cháy, vì vậy trang phục của lính cứu hỏa thời Edo (1603-1868) cũng được làm bằng sợi gai dầu.”

Tuy nhiên, sợi thực vật tự nhiên và sợi tổng hợp có nguồn gốc ngoại lai đã trở nên phổ biến kể từ khi Thế chiến thứ hai kết thúc, và nhu cầu về cây gai dầu giảm. Vì sợi gai dầu cũng không thích hợp để kéo sợi vải, nó đã được thay thế bằng sợi bông vải và các vật liệu khác.

Ông Takayasu nói, một lý do khác khiến cây gai dầu suy giảm là do “hình ảnh xung quanh cây gai dầu được trồng ở Nhật Bản đã bị hủy hoại, do những người Mỹ và binh lính từ Việt Nam trở về hút cần sa” trong những năm thập niên 1960.

Giờ đây, chỉ những nông dân được các thống đốc tỉnh cấp phép mới có thể trồng cây gai dầu. Theo Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản, số lượng nhà sản xuất cây gai dầu ở nước này đạt đỉnh 37.300 cây vào năm 1954. Tuy nhiên, do nhu cầu giảm và tuổi của các nhà sản xuất tăng, con số đó đã giảm xuống còn 37 nhà sản xuất vào năm 2016.

Theo nghiên cứu về sản xuất hàng hóa nông nghiệp đặc biệt của Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản, tỉnh Tochigi là nhà sản xuất cây gai dầu hàng đầu và sản xuất hơn 90% cây gai dầu ở Nhật Bản. Hiện có 17 trang trại đang sản xuất loại cây này, nhưng dường như chỉ có 1 trang trại đảm bảo người kế thừa.

Không chỉ việc sản xuất cây gai dầu mà kỹ năng chế biến của nó cũng được cho là đang giảm sút. Theo báo cáo, có dưới 10 người trong cả nước Nhật có thể sản xuất sợi và kéo sợi vải từ loài cây này. Bản thân ông Takayasu cũng đã trải qua 10 năm đào tạo dưới sự điều hành của một phụ nữ sống ở tỉnh Fukushima để truyền lại các kỹ năng và tổ chức các lớp học ở Tokyo để bồi dưỡng những cá nhân có khả năng sản xuất sợi gai dầu.

Lá và hoa của cây gai dầu có tác dụng kích thích thần kinh nếu được tiêu thụ, nhưng thân, vỏ và hạt của nó cũng có thể được chế biến thành món ăn từ gai dầu. Trong khi đó, các nhà sản xuất Tochigi đã chuyển sang các giống cây hầu như không có tác dụng gây ảnh hưởng đến tâm lý sau một loạt vụ trộm đã xảy ra.

Trong khi đó, cần sa đã được hợp pháp hóa ở Uruguay, Canada và một số bang của Hoa Kỳ. Việc mở rộng các cơ hội kinh doanh ở nước ngoài liên quan đến việc sử dụng cây gai dầu trong công nghiệp và y tế, đôi khi được gọi là “cơn sốt xanh”, một chủ đề đang thu hút sự chú ý của toàn cầu, ông Takayasu nhấn mạnh rằng cần phải có hiểu biết chính xác về cây gai dầu vì những sự phát triển tiên tiến này.

Đọc thêm các bài viết về cây gai dầu

“Ở Nhật Bản, cây gai dầu bị nhầm lẫn với cần sa và có ác cảm khi đưa ra chủ đề này. Tuy nhiên, tôi cũng muốn có những cuộc thảo luận công bằng ở Nhật Bản, vì cây gai dầu đã thu hút sự chú ý trên toàn thế giới. Để đạt được điều này, tôi muốn truyền đạt chính xác bản chất của cây gai dầu như một loại cây trồng đã được trồng ở Nhật Bản từ lâu. ”

Bảo tàng Gai dầu mở cửa từ 12 giờ đến 6 giờ chiều vào các ngày trong tuần và từ 10 giờ sáng đến 7 giờ tối vào cuối tuần và ngày lễ. Bảo tàng đóng cửa vào thứ 4 và thứ 5 và vào cửa miễn phí. Để biết thêm thông tin chi tiết, vui lòng gọi 0287-62-8093 (bằng tiếng Nhật).

(Bản gốc tiếng Nhật và hình ảnh của Yuri Sanada, Ban Tin tức Khu vực)

 

Nguồn: The Mainichi – Museum aims to tell true story of hemp in Japan, dispel malodorous marijuana connection