Nước Nga từng là nhà xuất khẩu cây gai dầu công nghiệp lớn nhất thế giới

Nước Nga từng là nhà xuất khẩu cây gai dầu công nghiệp lớn nhất thế giới

Trong nhiều thế kỷ, sức mạnh hải quân của Vương quốc Anh phải dựa vào mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Nga – tất cả các giàn khoan đều được làm bằng cây gai dầu nhập khẩu từ Nga, nơi loại cây này được sử dụng rộng rãi… nhưng không phải cho mục đích giải trí.

Nước Nga trước thế kỷ 20 chủ yếu là một nước nông nghiệp và phần lớn xuất khẩu của nước này là nguyên liệu thô. Cây gai dầu, một loài thực vật thuộc giống Cannabis Sativa L., là một trong những yếu tố lớn nhất trong xuất khẩu của Nga. Các giống gai dầu được trồng ở miền Trung nước Nga có ít lượng THC (tetrahydrocannabinol) – thành phần gây hiệu ứng tân lý của loài cây cũng thuộc họ cannabis – cần sa. Vì vậy người Nga không đánh giá cao nó (không có tài liệu nào quá nhiều về việc sử dụng cho mục đích giải trí), nhưng nhà nước chắc chắn đã trở nên giàu có với nó.

Hơn nữa, Nga thực sự đã cung cấp cho kẻ thù hải quân lớn nhất của mình, Vương quốc Anh, cây gai dầu được sử dụng để làm dây buộc buồm cho hạm đội Anh…

Giấy và áo giáp, dây thừng và thuyền buồm 

Cây gai dầu là một trong những loài thực vật phát triển nhanh nhất trên hành tinh, và có lẽ là một trong những loài đầu tiên được kéo thành sợi trong lịch sử loài người. Công dụng của nó rất đa dạng. Ở Trung Quốc cổ đại, giấy đầu tiên được làm bằng loài cây này; Kinh thánh đầu tiên của Johann Gutenberg, Hiến Pháp đầu tiên của Hoa Kỳ và Bản Tuyên Ngôn Độc Lập đều được in trên giấy gai dầu.

Cây gai dầu là nguyên liệu được sản xuất từ cây Cannabis Sativa L., một chi của thực vật được sử dụng cho mục đích công nghiệp. Để làm ra nguyên liệu được sản xuất từ cây gai dầu, đầu tiên ngâm thân cây trong nước. Chất xơ từ gai dầu có những phẩm chất vật lý độc đáo: nó quá dày để có thể bị ăn bởi các loại ký sinh trùng như bướm đêm và cứng đến mức các sản phẩm được sản xuất từ nó đặc biệt bền bỉ.

Vải gai dầu dành cho quần áo và ga trải giường, dây thừng và yên hay cương ngựa, thậm chí cả áo giáp bằng sợi gai dầu – các chiến binh của nước Nga cổ đại đã khâu nhiều lớp dây gai dầu lên quần áo của họ, và những sợi dây này bảo vệ họ khỏi những mũi tên, kiếm và thương đao. Ngoài ra, cây gai dầu không bị thối rữa, ngay cả trong nước biển mặn, điều này làm cho nó trở thành vật liệu hoàn hảo để làm cột buồm và buồm cho hải quân.

Trong tiếng Nga, có một tính từ; poskonnyi (‘посконный’), được sử dụng để mô tả một cái gì đó rất cũ, truyền thống, liên quan đến người nông dân Nga.

Nhưng không nhiều người Nga biết rằng tính từ này bắt nguồn từ từ poskon (‘посконь’), có nghĩa là cây gai dầu đực. Cây đực được sử dụng chủ yếu để sản xuất cây gai dầu công nghiệp, vì chúng cao hơn, dày hơn và không có hạt nên việc sản xuất sợi cây gai dầu phức tạp hơn. Vì vậy, tại sao nước Nga truyền thống lại có mối liên hệ chặt chẽ với cây gai dầu đến thế?

Làm cách nào mà cột thuyền buồm hải quân đã khiến kẻ thù trở thành bạn

Cây gai dầu công nghiệp đã được trồng ở các vùng đất Nga từ thời tiền Thiên chúa giáo, để sản xuất quần áo, lưới đánh cá và dây thừng, sau đó để làm dây cương cho ngựa và áo giáp. Nông dân ăn thức ăn nấu bằng dầu gai dầu vì dầu hướng dương không phổ biến ở miền Trung và miền Bắc lúc bấy giờ.

Từ thế kỷ 16, nhà nước Nga bắt đầu sản xuất nhiều gai dầu hơn mức cần thiết – vì thị trường xuất khẩu đã mở ra. Hãy xem nó phát triển như thế nào và cách Nga trở thành nhà xuất khẩu cây gai dầu công nghiệp hàng đầu thế giới.

Vào thế kỷ 16, Richard Chancellor đã thiết lập thương mại với Sa hoàng của Nga. Người Anh bắt đầu nhập khẩu cây gai dầu của Nga từ thời điểm đó; nhưng thời kỳ hoàng kim của hoạt động buôn bán này diễn ra dưới triều đại của Peter Đại đế.

Vào những năm 1710, cuộc Đại chiến phương Bắc giữa Thụy Điển và liên quân Nga, Đan Mạch-Na Uy và Sachsen-Ba Lan đang diễn ra sôi nổi. Anh không can thiệp cho đến năm 1717, nhưng trên thực tế, họ đã tham gia về phía Nga sớm hơn nhiều – bởi vì cây gai dầu.

 

Kinh doanh và chiến tranh đôi khi rẽ những con đường khác nhau. Để cung cấp sức mạnh hải quân, Anh cần gỗ, sắt và cây gai dầu. Trước Chiến tranh Phương Bắc, Anh chủ yếu mua cây gai dầu và sắt từ Thụy Điển, nhưng trong suốt cuộc chiến, họ đã không giúp đỡ người Thụy Điển chống lại người Nga. Chán nản với điều này, Vua Charles XII của Thụy Điển đã đẩy giá cây gai dầu và giá sắt lên cao.

Năm 1715, Anh bắt đầu nhập khẩu sắt từ Nga, và Peter hiểu rằng mình cũng nên xuất khẩu cây gai dầu. Cùng năm đó, sa hoàng Nga ban hành lệnh tăng sản lượng cây gai dầu và đồng thời đưa ra giá Anh thấp hơn Thụy Điển: trong khi người Thụy Điển bán một tấn gai dầu với giá £22 bảng Anh thì Peter lại chào giá £6 bảng Anh. Và, như các sĩ quan hải quân Anh đã xác nhận, cây gai dầu của Nga tốt hơn nhiều so với cây gai dầu của Thụy Điển.

Cùng với dịch vụ hậu cần đối với các thương gia Anh, một tấn nguyên liệu từ cây gai dầu của Nga chỉ hơn £10 bảng một chút! Và quan trọng là, nguồn cung cấp cây gai dầu của Nga là vô tận, so với nguồn dự trữ tương đối ít ỏi của Thụy Điển… Bằng cách bảo vệ các tàu buôn của họ phải đến bờ biển Baltic của Nga thông qua vùng biển do Thụy Điển kiểm soát, trên thực tế, Anh đã đứng về phía Nga trong cuộc chiến.

Năm 1715, 200 tàu buôn người Anh đã đến St.Petersburg và Riga, mua một lượng lớn vải gai dầu và dây thừng, đồng thời cung cấp cho Nga số tiền cần thiết để tiếp tục chiến tranh.

Xuất khẩu cây gai dầu công nghiệp của Nga

 

Cuối cùng, như chúng ta biết, Thụy Điển đã bị đánh bại vào năm 1721, và Nga đã trở thành một Đế chế. Cho đến đầu thế kỷ 19, Nga là nhà xuất khẩu cây gai dầu duy nhất sang Anh (96% cột thuyền buồm của Anh được làm bằng cây gai dầu của Nga), trong khi về mặt chính trị, hai siêu cường Châu Âu đã chống lại nhau trong nhiều cuộc chiến trong thế kỷ 18.

Hơn 32.000 tấn gai dầu được xuất khẩu từ Nga hàng năm trong thế kỷ 18. Nông dân ở thành phố Oryol, thành phố Kaluga, thành phố Kursk, thành phố Chernigov và các vùng khác đã kiếm được lợi nhuận bằng cách trồng và sản xuất nguyên liệu từ cây gai dầu.

Nhưng vào đầu thế kỷ 19, Anh bắt đầu nhập khẩu bông vải từ Mỹ, và sợi đay, loại sợi rẻ hơn trong sản xuất – cũng bắt đầu được sử dụng cho các cột thuyền hải quân; Việc nhập khẩu cây gai dầu từ Nga sang Anh giảm. Tuy nhiên, Nga vẫn tiếp tục xuất khẩu cây gai dầu sang hơn 10 quốc gia ở Châu Âu.

Trong nửa sau của thế kỷ 19, cây gai dầu chiếm từ 50 đến 74% hàng xuất khẩu của Nga, và vào cuối thế kỷ này, Nga đã sản xuất 140.000 tấn cây gai dầu – chiếm 40% tổng số cây gai dầu được sản xuất ở Châu Âu. Nhưng đến đầu thế kỷ 20, cột thuyền buồm bằng sợi đay đã thay thế cột thuyền buồm bằng cây gai dầu ở hầu hết mọi nơi.

Sự ra đời của tàu hơi nước được sử dụng từ giữa thế kỷ 19 đã thay thế thuyền buồm.

Vì vậy, sức mạnh gai dầu của Đế chế Nga đã kết thúc. Cho đến ngày nay, thị trấn Dmitrovsk ở vùng Oryol vẫn mang hình ảnh cây gai dầu trên biểu tượng của họ, nhắc nhở chúng ta rằng vùng này là nơi dẫn đầu về sản xuất cây gai dầu vào thời xa xưa.

 

Nguồn: Russia Beyond | How Russia used to be the world’s biggest hemp exporter